Congres

Laat me gaan

Over euthanasie bij psychische aandoeningen

Voor wie?

Betrokkenen, naasten, GGZ-professionals, huisartsen en beleidsmakers. Het programma is uitdrukkelijk ook bedoeld voor mensen met een euthanasiewens vanwege een psychische aandoening, hun naasten en naasten van een dierbare die euthanasie heeft gekregen bij een psychische aandoening.

Accreditatie is toegekend door NVvP, FGZPT, SKGV, VSR, Registerplein en ABC1.

Met dit congres willen we recht doen aan het ondraaglijk lijden dat psychische aandoeningen teweeg kunnen brengen, aan een daarmee samenhangend verzoek om euthanasie en aan de overwegingen en ook de bedenkingen die in de omgang hiermee een rol spelen. Zo’n verzoek roept moeilijke vragen op. We willen daarover spreken met respect voor de verschillende visies die mensen hierop kunnen hebben.

Programma

26 september 2023 van 08:30 tot 16:30. Locatie: Kleine Zaal van de de Basiliek, Veenendaal

08.30 – 09.30	Ontvangst
09.30 – 09.35	Opening door Kit Vanmechelen en Menno Oosterhoff
09.35 – 10.05	Jeroen Recourt, ‘Wettelijke citeria en dilemma’s’. Meer lezen →
10.05 – 10.35	Menno Oosterhoff, ‘Waar zijn we mee bezig?’ Ethische overwegingen. Meer lezen →
10.35- 10.40	Interview met Esther Beukema, video
10.40 – 11.10	Theo Boer, ‘Het moet ingewikkeld blijven’ Meer lezen →
11.10 – 11.30	Pauze
11.30 – 12.00	Mirjam Hulzebos en Joost de Ruijter, ‘Hoe is het voor ouders mogelijk?’ Meer lezen →
12.00- 12.30	Richard Oude Voshaar, ‘Beoordeling zorgvuldigheidscriteria. Hoe valide en betrouwbaar kan en doen we dat?’ Meer lezen →
12.30 – 12.45	Marloes, Jeroen Meesterberends en Merel Kostelijk, ‘Niet over ons zonder ons’ (1). Meer lezen →
12.45 – 13.45	Pauze
13.45 – 14.15	Kit Vanmechelen, ‘Help, mijn patiënt vraagt euthanasie!’ Meer lezen →
14.15 – 14.40	Zoraya Ter Beek, Philip de Jager, Marcel Mennen en Jeroen, ‘Niet over ons zonder ons’ (2). Meer lezen →
14.40 – 15.20	Pauze
15.20 – 16.30	Panelgesprek. Meer lezen →

Jeroen Recourt

Coördinerend voorzitter van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE).

Wettelijke criteria en dilemma's

09:35 - 10:05

De Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE) toetsen iedere melding van euthanasie aan de criteria uit de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding. Dat is hun wettelijke taak. Dhr. Recourt, coördinerend voorzitter van de RTE, zal in zijn bijdrage ingaan op de wijze van toetsen in het geval het ondraaglijk en uitzichtloos lijden (een van de wettelijke criteria) voortkomt uit geestelijk lijden. Hij zal in het bijzonder ingaan op de dilemma’s en knelpunten waar de RTE zich bij deze categorie meldingen mee geconfronteerd ziet.

Menno Oosterhoff

Psychiater met ruime ervaring in het doen van second opinions bij mensen met een euthanasieverzoek vanwege een psychische aandoening.

Waar zijn we mee bezig?

10:05 - 10:35

Euthanasie bij lichamelijke aandoeningen is inmiddels wel breed geaccepteerd en onderdeel geworden van het medisch handelen. Bij psychische aandoeningen is dat nog niet het geval. In mijn presentatie bespreek ik wat de oorzaken daarvan zijn. Welke specifieke dilemma’s spelen een rol? Bij psychische aandoeningen gaat het niet om de keus tussen een goede en een nare dood, maar om de keus tussen een goede dood en nog jarenlang (een mogelijk ellendig) leven. Ook zal ik nader ingaan op de wilsbekwaamheid en de uitzichtloosheid en wie dat laatste bepaalt.

Theo Boer

Hoogleraar Ethiek van de gezondheidszorg aan de Protestantse Theologische Universiteit van Groningen, lid van de gezondheidsraad en voormalig lid van Regionale Toetsingscommissie Euthanasie (RTE).

Het moet ingewikkeld blijven

10:40 - 11:10

Er zal in Nederland nauwelijks iemand zijn die staat te juichen over euthanasie bij mensen met een ernstige en moeilijk- of niet te behandelen psychiatrische aandoening. Omgekeerd zullen maar heel weinigen zeggen: ‘Altijd verkeerd. Nooit doen’. Naast begrip is een blijvend gevoel van onbehagen op zijn plaats. In deze lezing zal Theo Boer vooral stilstaan bij wat euthanasie in een psychiatrische context problematisch maakt. Hij zal onder meer ingaan op euthanasie en de arts-patiëntrelatie, euthanasie en het copycat effect, euthanasie en ons vermogen tot coping en mogelijke correlaties tussen euthanasie en suïcide.

Mirjam Hulzebos,
Joost de Ruijter

Mirjam is de moeder van Sara, die euthanasie kreeg, bestuurslid Stichting In liefde laten gaan, geestelijk verzorger.

Joost is de vader van Denise, die euthanasie kreeg.

Hoe is het voor ouders mogelijk?

11:30- 12:00

In november 2022 richtten Ellen Beukema, Bianca de Ruijter en Mirjam Hulzebos de Stichting In liefde laten gaan op, voor ouders van een kind dat binnenkort euthanasie krijgt of al heeft gekregen op basis van een psychische aandoening. Mirjam Hulzebos en Joost de Ruijter zullen vanuit hun eigen ervaringen en vanuit de verhalen van andere ouders die zij via de Stichting spraken, een beeld schetsen van de impact die het heeft op ouders als een kind ondraaglijk en uitzichtloos lijdt aan een psychische aandoening, en daarom vraagt om te mogen sterven.

Richard Oude Voshaar

Hoogleraar ouderenpsychiatrie, SCEN-arts

Beoordeling zorgvuldigheidscriteria. Hoe valide en betrouwbaar kan en doen we dat?

12:00 - 12:30

(Inhoud presentatie volgt)

Marloes,
Jeroen Meesterberends,
Merel Joling-Kostelijk

Marloes is in het onderzoekstraject bij het Expertisecentrum Euthanasie.

Jeroen Meesterberends is zoon van iemand die euthanasie kreeg.

Merel Joling-Kostelijk is dochter van iemand die euthanasie kreeg.

Niet over ons zonder ons (deel I)

12:30 - 12:45

Bij het vormen van een mening over euthanasie bij psychische aandoeningen is het onmisbaar om niet alleen over, maar ook met de mensen om wie het gaat en hun naasten te spreken.

‘Not about us without us’ is hier zeker van toepassing. Diverse betrokkenen komen aan het woord. Mensen die nog twijfelen, die vastbesloten zijn en familie, ook van mensen voor wie het te lang duurde. Er is dan ook uitgebreid gelegenheid voor interactie met de congresdeelnemers.

Kit Vanmechelen

Psychiater met ruime ervaring in het verlenen van euthanasie bij mensen met een psychische aandoening.

Help, mijn patiënt vraagt euthanasie!

13:45 - 14:15

Als behandelaars in de GGZ zijn we getraind om patiënten hoop en perspectief te bieden, ook om suïcidaliteit te beoordelen. Maar een verzoek om euthanasie exploreren lijkt veel ingewikkelder. Lijkt… want in de praktijk komt het neer op wat we altijd doen: de hulpvraag van de patiënt serieus nemen, goed luisteren, samen exploreren of, zo nee waarom niet en zo ja wat wanneer en door wie mogelijk is. Ik heb doorheen de jaren ondervonden hoe heilzaam het is als professionals en teams angst voor het onbekende, weerstand over het taboe rond de dood en machteloosheid over het falen van behandeling open kunnen bespreken en samen met de patiënt en zijn naasten een weg kunnen vinden in het verzoek om hulp bij levensbeëindiging.

Zoraya ter Beek,
Philip de Jager,
Marcel Mennen,
Jeroen

Zoraya ter Beek is in afwachting van onderzoek Expertisecentrum Euthanasie.

Philip de Jager is zoon van iemand voor wie het traject te lang duurde.

Marcel Mennen is een vader die een dochter verloor door suïcide.

Jeroen is zoon van iemand die de heliummethode gebruikte omdat hij geen euthanasie kreeg.

Niet over ons zonder ons (deel II)

14:15 - 14:40